پوست خشک می‌تواند مشکلی دائمی و ناراحت کننده باشد. اما با انجام منظم روتین مناسب، می‌توانید پوست خود را هیدراته و سالم نگه دارید. در این مطلب ابتدا عواملی که باعث خشکی پوست می‌شوند را بررسی می‌کنیم، سپس پنج نکته ضروری برای روتین مراقبت از پوست خشک به همراه یکی از موادی که برای جلوگیری از تشدید مشکل باید از آن دوری کنید را توضیح می‌دهیم. با ما همراه باشید.
عوامل پوست خشک و حساس؛ چرا نوع پوست ما خشک است؟
پوست خشک و حساس نتیجه ترکیبی از عوامل ژنتیکی، محیطی و سبک زندگی( لایف استایل) است که بر عملکرد سد محافظتی پوست تاثیر می‌گذارد. فهرستی از این عوامل را با جزئیات علمی در زیر توضیح می‌دهیم:
۱. ژنتیک
بعضی از افراد به دلیل ژنتیکی، مستعد داشتن پوست خشک و حساس هستند. اختلالات ژنتیکی می‌توانند به کاهش تولید چربی‌های طبیعی پوست و نقص در سد محافظتی پوست(Skin Barrier) منجر شوند.
۲. عوامل محیطی
- آب و هوا: آب و هوای سرد و خشک می‌تواند باعث تبخیر آب از سطح پوست شود و منجر به خشکی و حساسیت پوست گردد.
- آلودگی هوا: مواد آلاینده می‌توانند به پوست آسیب رسانده و سد محافظتی پوست را تضعیف کنند، که این امر منجر به حساسیت و خشکی می‌شود.
۳. استفاده از محصولات نامناسب
- محصولات نامناسب: استفاده از محصولات حاوی مواد شیمیایی خشن مانند صابون‌های قوی و شوینده‌های حاوی الکل، می‌تواند چربی طبیعی پوست را از بین ببرد و باعث خشکی و حساسیت شود.
- برخی لوازم آرایشی: محصولات آرایشی که حاوی مواد تحریک‌کننده هستند نیز می‌توانند به حساسیت دامن بزنند. برخی افراد حتی با استفاده از یک رژ لب حاوی سرب ممکن است دچار پوسته پوسته شدن لب‌ها شوند.
۴. عادات زندگی
- شستشوی بیش از حد: شستشوی مکرر پوست با آب گرم و صابون‌های قوی می‌تواند باعث از بین رفتن چربی‌های طبیعی شود.
- تغذیه: کمبود مواد مغذی خاص مانند ویتامین‌ها و مواد معدنی (مثل ویتامین E و اسیدهای چرب امگا-۳) می‌تواند به خشکی و حساسیت پوست منجر شود.
۵. بیماری‌ها و شرایط پزشکی خاص
- بیماری‌ها: برخی از بیماری‌ها باعث خشکی و پوسته پوسته شدن پوست می‌شوند. مانند: اگزما (درماتیت آتوپیک)، پسوریازیس، درماتیت تماسی، درماتیت سبورئیک، تیروئید کم‌کار (هیپوتیروئیدیسم)، دیابت، سندروم شوگرن( یک بیماری خودایمنی که غدد تولیدکننده رطوبت را تحت تاثیر قرار می‌دهد)، کراتوز پیلاریس و ایکتیوز( یک گروه از اختلالات ژنتیکی که باعث پوسته‌های خشک و ضخیم شبیه فلس ماهی می‌شود)، نارسایی کلیوی و سرطان پوست.
- تغییرات هورمونی: تغییرات هورمونی به ویژه در دوران بارداری، یائسگی و بلوغ می‌تواند بر تعادل چربی و رطوبت پوست تأثیر بگذارد و منجر به خشکی و حساسیت شود.
۶. عوامل درونی
- فرآیند پیری: با افزایش سن، تولید چربی‌های طبیعی کاهش می‌یابد و پوست نازک‌تر و خشک‌تر می‌شود.
- استرس: استرس می‌تواند به تولید کورتیزول منجر شود که این هورمون می‌تواند باعث تشدید مشکلات پوستی مانند خشکی و حساسیت شود.
این عوامل به تنهایی یا در کنار یکدیگر می‌توانند منجر به ایجاد این عارضه در بزرگترین ارگان بدن یعنی پوست شوند. مراقبت‌های مناسب و استفاده از محصولات ملایم و مرطوب‌کننده می‌تواند به بهبود این وضعیت کمک کند. در ادامه شرح می‌دهیم که چطور تشخیص دهید نوع پوست شما خشک و حساس است؟
چطور تشخیص دهیم نوع پوست ما خشک است؟
تشخیص این موضوع می‌تواند بر اساس علائم و نشانه‌هایی که مشاهده می‌شود، انجام شود. در فهرست زیر به تعدادی از این نشانه‌ها و روش‌های تشخیص اشاره می‌کنیم:
۱. توجه به علائم و نشانه‌های پوست خشک
- احساس کشیدگی: اگر بعد از هربار شستشو یا دوش گرفتن، پوست شما احساس کشیدگی داشته باشد، به ویژه در صورت و دست‌ها، پوست شما خشک است.
- پوسته پوسته شدن: پوست خشک معمولاً با پوسته‌های ریز همراه است که قابل مشاهده هستند.
- خارش: خشکی پوست می‌تواند منجر به خارش و تحریک شود، که ممکن است در صورت عدم درمان به تحریکات شدیدتر منجر گردد.
- ترک خوردن: در موارد شدیدتر، ممکن است ترک‌هایی را مشاهده کنید و این ترک‌ها ممکن است حتی دچار خونریزی شود.
- ظاهر کدر: پوست خشک اغلب به دلیل کاهش رطوبت و چربی‌های طبیعی، ظاهری کدر و بی‌روح دارد.
- خطوط و چین‌های ریز: پوست خشک، زودتر از نوع پوست‌های دیگر دچار خطوط و چین‌های ریز می‌شود.
۲. روش‌های تشخیص نوع پوست خشک
- مشاهده و لمس: اولین و ساده‌ترین روش تشخیص، مشاهده و لمس است. اگر پوست شما زبر، خشن یا پوسته پوسته است، احتمالاً خشک است.
- آزمایش با دستمال کاغذی:
- گام اول: پوست خود را بشویید و به مدت یک ساعت صبر کنید.
- گام دوم: یک دستمال کاغذی نرم و نازک را بر روی پوست خود فشار دهید.
- گام سوم: اگر کاغذ بدون هیچ گونه لکه چربی باشد، نشان‌دهنده پوست خشک است.
۳. مشاوره با متخصص پوست
اگر در تشخیص نوع پوست خود تردید دارید یا علائم خشکی شدید و مداوم دارید، بهتر است با یک متخصص مشورت کنید. پزشک متخصص پوست و مو می‌تواند با استفاده از تجهیزات و تکنیک‌های پیشرفته، وضعیت شما را به دقت بررسی کند و راهکارهای درمانی مناسبی را پیشنهاد دهد.
۴. تست رطوبت با دستگاه
برخی از کلینیک‌ها و مراکز زیبایی دارای دستگاه‌هایی هستند که میزان رطوبت پوست را اندازه‌گیری می‌کنند. این دستگاه‌ها می‌توانند به شما کمک کنند تا به طور دقیق‌تر میزان خشکی پوست خود را تشخیص دهید و بر اساس نتیجه، بهترین محصولات را برای روتین خود تهیه کنید.
با توجه به این نشانه‌ها و با روش‌هایی که ذکر کردیم، می‌توانید وضعیت پوست خود را بهتر بشناسید و در صورت نیاز اقدامات لازم برای بهبود و مراقبت از آن را انجام دهید.
حالا ۵ نکته برای شما افرادی که پوست خشک و حساس دارید شرح می‌دهیم تا در روتین خود استفاده کنید:
این ۵ نکته را در روتین پوستی پوست خشک رعایت کنید:
پاکسازی ملایم
اولین قدم در روتین مراقبت از پوست خشک، انتخاب یک پاک کننده ملایم است. صابون های قوی می‌توانند چربی‌های طبیعی پوست( لیپیدها) را از بین ببرند و منجر به خشکی و تحریک بیشتر شوند. یک پاک کننده بدون الکل و یا روغنی را انتخاب کنید که پوست شما را بدون ایجاد آسیب برای سد رطوبتی آن تمیز کند.
یک نکته برای پاکسازی پوست خشک
به دنبال پاک کننده هایی باشید که برچسب “آبرسان” یا “مرطوب کننده” دارند. موادی مانند گلیسیرین و اسید هیالورونیک برای افزایش هیدراتاسیون در حین پاکسازی عالی هستند.
استفاده از یک تونر آبرسان
پس از پاکسازی، از یک تونر آبرسان استفاده کنید تا تعادل pH پوست خود را بازیابی کرده و یک لایه رطوبت اضافی ایجاد کنید. بر خلاف تونرهای پوست چرب که می‌توانند دارای خاصیت خشک کننده باشند، تونرهای آبرسان حاوی موادی هستند که پوست را تسکین می‌دهند و مرطوب می‌کنند.
یک تونر با موادی مانند آلوئه ورا، گلاب یا بابونه برای آرام کردن و آبرسانی پوست خود انتخاب کنید.
مهم‌ترین نکته برای پوست خشک: مرطوب کردن!
مرطوب کردن پوست برای این دسته افراد بسیار مهم است. از یک مرطوب کننده غنی و نرم کننده استفاده کنید که رطوبت را درون سلول‌ها حبس می‌کند و مانعی در برابر عوامل محیطی ایجاد می کند که ممکن است پوست شما را خشک کنند.
پس در حالی که پوست شما هنوز مرطوب است، از یک مرطوب کننده استفاده کنید تا رطوبت را مسدود کند. به دنبال موادی مانند سرامید، کره شی(Shea Butter) و اسکوالان(squalane) باشید. همچنین می‌توانید از کرم‌های حاوی مواد طبیعی مانند موم عسل طبیعی استفاده کنید.
خرید مرطوب کننده حاوی ماده طبیعی موم زنبور عسل
از دستگاه رطوبت ساز استفاده کنید
عوامل محیطی نقش بسزایی در آبرسانی پوست دارند. استفاده از مرطوب کننده مخصوصاً در ماه‌های گرم و خشک سال، می‌تواند به هوا رطوبت اضافه کند و از خشکی و پوسته پوسته شدن پوست شما کمک کند. افرادی که در منزل کولر آبی دارند نیز می‌توانند از مزایای رطوبت رسانی آن بهره‌مند شوند.
برای حفظ رطوبت پوست در طول شب، یک دستگاه مرطوب کننده یا بخور در اتاق خواب خود قرار دهید.
ماسک‌های مرطوب کننده هفتگی
استفاده از ماسک آبرسان در برنامه هفتگی می‌تواند به پوست شما رطوبت بیشتری بدهد. به دنبال ماسک‌های مخصوص پوست خشک و حساس باشید زیرا این محصولات به طور خاص حاوی مواد مغذی و انواع ترکیبات فعال مرطوب‌کننده هستند.
ماسک ورقه‌ای یا ماسک‌های آبرسان شبانه با موادی مانند اسید هیالورونیک، عسل و روغن آووکادو می‌توانند بسیار موثر باشند.
یک ماده که افراد با پوست خشک باید از آن اجتناب کنند: الکل!
می‌دانیم که الکل یک ماده رایج در بسیاری از محصولات مراقبت از پوست است. اما همین ماده می‌تواند به ویژه برای پوست های خشک بسیار خشن باشد. محصولات بر پایه بر الکل می‌توانند چربی طبیعی پوست شما را از بین ببرند و منجر به افزایش خشکی و تحریک شوند.
در ادامه به دلایل مضر بودن الکل برای پوست خشک می‌پردازیم:
چرا الکل باعث خشکی پوست می‌شود؟
۱. از بین بردن چربی‌های طبیعی پوست
الکل‌ها مانند الکل اتیلیک (اتانول) خاصیت حلالیت بالایی دارند و می‌توانند چربی‌های طبیعی پوست(لیپیدها) را از بین ببرند. این چربی‌ها نقش مهمی در حفظ رطوبت پوست و تشکیل سد محافظتی دارند و وثتی آسیب ببینند پوست دچار خشکی می‌شود. با از بین رفتن چربی‌های طبیعی، پوست توانایی حفظ رطوبت خود را از دست می‌دهد و خشکی آن تشدید می‌شود.
۲. تخریب سد محافظتی پوست
الکل باعث تضعیف سد محافظتی پوست می‌شود که این امر پوست را در برابر عوامل خارجی مانند میکروب‌ها، آلودگی‌ها و مواد تحریک‌کننده آسیب‌پذیرتر می‌کند. این ضعف باعث می‌شود پوست به راحتی تحریک شود و به مواد شیمیایی و محیطی واکنش نشان دهد، که می‌تواند منجر به التهاب و تحریکات پوستی شود.
۳. تحریک و التهاب
الکل خاصیت تحریک‌کنندگی دارد و می‌تواند منجر به التهاب، قرمزی و سوزش پوست شود، به خصوص برای افرادی که پوست خشک و حساس دارند.
استفاده مداوم از محصولات حاوی الکل می‌تواند خطر بروز واکنش‌های آلرژیک و حساسیت‌های پوستی را افزایش دهد.
۴. تسریع فرایند پیری
خشکی مداوم پوست می‌تواند به تسریع فرایند پیری منجر شود، زیرا پوست خشک تمایل بیشتری به ایجاد خطوط ریز و چین و چروک دارد.
همچنین الکل می‌تواند تولید کلاژن را مختل کند. این پروتئین برای حفظ استحکام و جوانی پوست ضروری است.
۵. تغییر در pH پوست
الکل می‌تواند تعادل pH پوست را بر هم بزند و باعث افزایش اسیدیته یا قلیاییت پوست شود. این تغییرات می‌توانند به ضعف بیشتر سد محافظتی پوست و افزایش حساسیت آن منجر شوند.
جایگزین‌های بهتر برای محصولات حاوی الکل
- مواد مرطوب‌کننده طبیعی: برای پوست خشک، استفاده از محصولات حاوی مواد مرطوب‌کننده طبیعی مانند عسل و موم زنبور عسل طبیعی، گلیسیرین، هیالورونیک اسید، آلوئه‌ورا و روغن‌های گیاهی می‌تواند مفیدتر و بی‌خطرتر باشد.
- ترکیبات بدون الکل: بسیاری از محصولات مراقبت از پوست بدون الکل موجود هستند که می‌توانند بدون ایجاد خشکی و تحریک، پوست را مرطوب و محافظت کنند.
پس بهتر است قبل از خرید، برچسب‌های محصول را با دقت بخوانید و از موادی مانند اتانول، ایزوپروپیل الکل و الکل دناتوره خودداری کنید. به جای آن، محصولاتی را انتخاب کنید که دارای برچسب “بدون الکل” هستند.
کلام آخر
خشکی و حساسیت پوست می‌تواند ناشی از ترکیبی از عوامل مختلف از جمله ژنتیک، محیط، سبک زندگی و بیماری‌های پزشکی باشد. ژنتیک می‌تواند برخی افراد را مستعد خشکی و حساسیت پوست کند، در حالی که عوامل محیطی مانند آب و هوای سرد و خشک، آلودگی هوا و استفاده از محصولات نامناسب مانند محصولات حاوی الکل می‌توانند این وضعیت را تشدید کنند. زیرا الکل چربی طبیعی پوست را از بین می‌برد و باعث ایجاد حساسیت و پیری می‌شود.
علاوه بر این، شستشوی مکرر با آب گرم و صابون‌های قوی، تغذیه نامناسب و استرس نیز از جمله عواملی هستند که می‌توانند به خشکی پوست منجر شوند.
علاوه بر این، بیماری‌هایی مانند اگزما، پسوریازیس، تیروئید کم‌کار، دیابت، سندروم شوگرن و نارسایی کلیوی می‌توانند باعث خشکی پوست شوند. این بیماری‌ها معمولاً با علائم خاصی مانند خارش، قرمزی و پوسته‌پوسته شدن همراه هستند و در صورت عدم درمان مناسب، مشکلات پوستی را تشدید می‌کنند.
بهتر است افرادی که پوست خشک دارند از پاک کننده و شوینده‌های ملایم غیر صابونی و فاقد الکل استفاده کنند و پس از شستشو از یک مرطوب کننده حاوی سرامید برای تقویت سد محافظتی پوست بهره ببرند.
